Меню Закрыть

Аудиовизуальный фонд исчезающих языков

Эвены и их язык

19 22 32 16 34 27 23 25 28 29 30 31 17

Якутия

Тундренные юкагиры

30

Якутия



Момский улус

 



Аудио запись Соркомова Ульяна Васильевна - Про чукчей

Соркомова Ульяна Васильевна 1942 г.р., эвенка, образование 9 классов, по профессии оленевод, маслодел, владеет эвенским, якутским, русским языками.

Запись велась в клубе п. Хону 11 июля 2007г. Записали Садовникова И.И., Лиморенко Ю.В., Гомбожапов А.Г.

Расшифровала, перевела Садовникова И.И.




Он хувукэл маритан эвэсэлбу

 

         Эвэһэл тар биддэ болла, бэйдир оралкар, ялкар, хутулкэр. Өмэн куӈа яча, илэвут-тэ буючэ-гу, яча-гу. Тарич хувукэл эмчэл, тар бэилбу хэритэн-гу бичэл бидир, тарал эмридюр бокэтчэмутэн макатчал. эптуӈутун бадитчал. Оралбутан илбэсэнчэл, хөрчэл. ӈив-дэ эчэл хулар. Тар хуркэн-тэкэн куӈа эмрэкэн, дюн-да ачча, дялнида ачча, бокотчэлни бадитча. Эрэк куӈа буолла дэлби хоӈникан: - Ӈивдэ, ӈивдэ эчэл хулар, нөчэму биврэн, хо көчукэн һатар ноӈан бичэн бидин, гөникэн. Хэвлэв яча, хигчэ. Хэвлэӈэтэн эгден буолла, тарав хэвлэв хивчэ, хивчэ, арай нөн бичэ, нөйи бакча.

 Тадукун-да тар эвэсэл отэл хоя бичэл бидир. Тар хулапчал, тар өмэн хуркэн, куӈа, няри куӈа, нян асаткан куӈа, эмэпчэл. Тадукун тек-тэ ор эмэпчэлдук, мут эчин эмэпчэл бидип, ул иһин адикут биһэл бидип, гөникэн дёмкаттам би.

  • Як бэилни тарак биситэн?
  • Тар буолла, моредук эмгэрэчэл.
  • Нючил, нёкал, чукчал?
  • Моревгидадук чукчэл-гу, ял-гу бэю дебтилбу, бэил бигрэчэл эссо, тарав

эстэн укчэнгэрэр. Өмэм асаткам хунадютун хөручэл. Өмэн хуркэн асиӈгай хөручэ. Дьэ, тала бидчэл, тарак аси буолла хутулбэгрэчэ, хуттон тадукут-та дебгэрэчэл. Тачин хоярав, хоярав хутулбэчэн, хутулбутэн наар дебэндюр бигрэчэл. Хунан-да аси хагдынча, нимкан буолла. Тарак ачча бидин, таррочин баһар, яв-да укчэнгэрэчэл бидир, буолла. Тарич-дамар гөнчэл: - Тек хи бэйди аны яли, гөнчэл: - Бэюс дебдип, гөнчэл.

  • Кирэ, би кэнели биһэм, би няӈсалкан-да, ялкан-да бичэ бидим. Окатла

ириди ядаку, авдаку, гөнчэ. Мавутуч эчин өнечэл, ялин, өнеридюр чэ хэӈкэс хэрдэлин ичэ аһи, тала ириди эгден, эгден дёламкарла онечэ. Тарав яриди эмкэр хэрдэлин тэгэлэ хэтэкэсэнчэ, хутча. Ол иһин, эчин яграчал, нонан-да тачин хутча. Тачин халгань, дюлаккан, дялби төрэӈнэтэн исча, иссиди-да араҕас тэгэчидчэ. Тала һин котыӈи, як бисни буолла, оитан ятан бисни. Тачин тэгэчиддэкэн арай, көеттэкэн учикалкан бэй эмэддэн эбит. Тарак аканни эмэддэн. Акму нян ӈелэлдин, гөми эддэ, яча, кунича: - Би, минэч эди ӈэлэл-дэ, би эр ини биһэм, хин нөс биһэм эмни, гөнчэ. Тачин аканни эмчэ, акантакий укчэнчэ. – Тек кэнелитки бэйтэки мину бөчэл биһэс. Теми боо, хурулбу наар дебтитэн. Тек бэю дебдэвур некрэкэтэн, би хуттади элэ тэгэчиддэм, гөнчэ. Тарак эсни долчир, эмчэл адида. Өмэн-гу, гадан-гу, як-ку биһиди, нян-да эмчэл элэ бэил. Нян хунадилкан бичэл эссо, чэ хоӈникан эмчэл. - Яв аһиву аччарин, хурэлбу аччаритан, хоӈникан эмчэ. Тарав-дамар асив дикэмкэнчэл дюллэ, тарак нёчэ асикая, гөнчэ: - Би инэм, гөнчэ.

 - Эр биһэм, тек хурэлбу ху дебтиһин. Терэч, ялилра, гөнчэ: - Эрэлбу бэилбу макатлилра бэютэн, би хурэлбу ноӈартан дебтитэн, нян мину дебдэвур,  хуну-дэ дебдир гөнчэ. Ячавуч бидир тарбач.



Авторизация
*
*
Генерация пароля